Kryterium podmiotowe klasyfikacji kosztów i przychodów

– Kryterium podmiotowe klasyfikacji kosztów i przychodów wyodrębnia operacje z:

– a) podmiotami finansowymi,

– b) podmiotami niefinansowymi,

– c) instytucjami rządowymi i samorządowymi, które dzielone są dalej na przychody i koszty z tytułu odsetek, prowizji, opłat i innych kosztów i przychodów.

Sl Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, op. cit., art. 3 ust. 1 pkt 1. ” Tamże, art. 3 ust. 1 pkt 30.

Natomiast z punktu widzenia przedmiotu realizowane operacje dzielone są na:

– a) operacje papierami wartościowymi przeprowadzanymi przez bank na własny rachunek pozwalają one na osiąganie przychodów z tytułu odsetek i dywidend, wzrostu wartości rynkowej, dodatnich wyników na sprzedaży papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu i dostępnych do sprzedaży oraz papierów, stanowiących finansowy majątek trwały bądź poniesienie kosztów z tytułu ujemnych wyników na sprzedaży papierów wartościowych albo utraty wartości przez papiery wartościowe przeznaczone do obrotu lub dostępne do sprzedaży

– b) inne operacje finansowe obejmujące:

– operacje wymiany walutowej, pozwalające na osiągnięcie dodatnich lub ujemnych różnic kursowych, transakcyjnych i wynikających z wyceny,

– operacje instrumentami finansowymi pochodnymi, pozwalające na uzyskanie korzyści lub poniesienie strat,

– odsetki od pożyczek i zobowiązań podporządkowanych,

– gwarancje i poręczenia, z tytułu których bank uzyskuje przychody, ale także ponosi koszty,

– operacje udziałami, które związane są z uzyskiwaniem dywidend oraz sprzedażą udziałów

– c) koszty działania banku i amortyzację, które związane są z ponoszeniem kosztów osobowych, rzeczowych, podatków, opłat, kosztów tworzenia Bankowego Funduszu Gwarancyjnego amortyzacji i kosztów ubocznych

– d) przychody uboczne, obejmujące przychody z operacji z Bankowym Funduszem Gwarancyjnym, przychody ze sprzedaży towarów (np. numizmatycznych) i usług (np.: transportowych, informatycznych) oraz inne przychody uboczne (np.: wynajem pomieszczeń, sprzedaży formularzy, druków, portfeli i kluczy do skarbców nocnych)

– e) tworzenie i rozwiązywanie rezerw na należności i zobowiązania pozabilansowe, na utratę wartości papierów wartościowych utrzymywanych do terminu zapadalności, akcji i udziałów w jednostkach zależnych, współzależnych, stowarzyszonych i udziałów mniejszościowych, rzeczowego majątku, wartości niematerialnych i prawnych

– f) pozostałe operacje, które są związane pośrednio z zasadniczą działalnością bankową i operacjami finansowymi, a wywołane są zdarzeniami, takimi jak: sprzedaż lub likwidacja środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, otrzymanie lub przekazanie darowizn, otrzymanie lub zapłata kar, grzywien, odszkodowań, dokonanie nieplanowanych odpisów amortyzacyjnych, poniesienie nakładów inwestycyjnych nie dających efektu gospodarczego lub odpisanie należności przedawnionych albo umorzonych.

Koszty i przychody omówione powyżej przedstawia schemat 3, który ilustruje symetryczne ich ujęcie.

Poza kosztami i przychodami bank może ponosić straty i uzyskiwać zyski

Opisane wyżej koszty i przychody banku związane są z normalną jego działalnością, zgodną z określonymi statutem czynnościami bankowymi oraz prowadzeniem gospodarki własnymi składnikami majątkowymi.

Poza kosztami i przychodami bank może ponosić straty i uzyskiwać zyski. Są one utożsamiane ze sjcutkami niepowtarzalnych zdarzeń, występujących poza zwykłą działalność banku i nie są związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. Do nich należą w szczególności skutki zdarzeń losowych.

Banki dokonują także rozliczenia w czasie kosztów i przychodów. Rozliczenia kosztów należy podzielić na:

– rozliczenia międzyokresowe czynne, jeśli dotyczą one przyszłych okresów sprawozdawczych” albo jeśli zgodnie z umową wartość otrzymanych finan- sowych składników jest niższa od zobowiązania zapłaty za nie, w tym również wyemitowanych przez jednostkę papierów wartościowych

– rozliczenia międzyokresowe bierne, gdy koszty przypadają na bieżący miesiąc a będą poniesione w przyszłości tzn.:

– dotyczą oznaczonych świadczeń na rzecz jednostki a nie stanowią jeszcze zobowiązania,

– prawdopodobnych kosztów, których kwota lub data powstania nie są jeszcze znane a wynikają ze zwyczajów handlowych.

W przypadku gdy określone wielkości zostały zarachowane w koszty a faktyczne zobowiązania nie powstały, to należy zmniejszać koszty okresu, w którym to stwierdzono. Natomiast rozliczenia międzyokresowe przychodów obejmują” w banku:

– 1) równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w przyszłych okresach,

– 2) środków pieniężnych otrzymanych na nabycie lub sfinansowanie środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych także wtedy gdy otrzymano je nieodpłatnie,

– 3) ujemną wartość firmy,

– 4) należne odsetki od należności zagrożonych i pod obserwacją – do czasu ich otrzymania lub odpisania.