SYSTEM ROZLICZEŃ PIENIĘŻNYCH

Procesy gospodarcze w gospodarce rynkowej przebiegają w warunkach konkurencji i ryzyka. Banki pełnią w nich rolę Rola banków wyspecjalizowanego pośrednika finansowego, przejmującego równocześnie ryzyko przy udzielaniu kredytów i przyjmowaniu wkładów oraz przeprowadzaniu rozliczeń pieniężnych1. Rozliczenia pieniężne i wynikające z nich bankowe operacje rozliczeniowe wiążą się z całokształtem stosunków gospodarczych i polegają na przemieszczaniu się pieniądza.

Za pomocą pieniądza realizuje się akty kupna-sprzedaży, Rola pieniądza wypłaca się wynagrodzenia za pracę, płaci podatki, zaciąga w rozliczeniach i spłaca kredyty bankowe itp. Przemieszczanie się pieniądza mogą wyrażać zapisy na rachunkach (kontach) bankowych – w razie rozliczeń bezgotówkowych przeprowadzanych za pomocą pieniądza bankowego, zaś w razie rozliczeń gotówkowych za pomocą fizycznego przemieszczania znaków pieniężnych.

Wśród operacji biernych można wyróżnić gromadzenie operacje bierne wkładów i depozytów jednostek gospodarczych i ludności, emitowanie własnych papierów wartościowych oraz wszystkie inne czynności zmierzające do powiększania sumy środków własnych i powierzonych, znajdujących się w dyspozycji banku. Środki zgromadzone w operacjach biernych

– 1 Szerzej pisze na ten temat W.L. Jaworski: Bankowość – podstawowe założenia. Poltext. Warszawa 1993. banki wykorzystują w operacjach czynnych. Do podstawowych operacji czynnych należy udzielanie różnych rodzajów kredytów oraz lokowanie kapitałów własnych i powierzonych przez klientów w korzystnych przedsięwzięciach, np. akcjach i obligacjach.