Podstawowe aspekty konsolidacji

Znowelizowana ustawa o rachunkowości1“1 określa formalnie zasady konsolidacji definiując wcześniej pojęcia, którymi należy się w tym zakresie posługiwać. Do pojęć tych należą:

– 1) sprawowanie kontroli nad inną jednostką – zdolność jednostki do kierowania polityką finansową i operacyjną innej jednostki, w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych z jej działalności,

– 2) sprawowanie wspólkontroli nad inną jednostką – zdolność jednostki na równi z innymi udziałowcami lub wspólnikami do kierowania polityką finansową i operacyjną innej jednostki, w celu osiągnięcia wspólnych ekonomicznych korzyści z jej działalności,

– 3) znaczący wpływ – zdolność jednostki do wpływania na politykę finansową i operacyjną, w tym również dotyczącą podziału lub pokrycia wyniku finansowego innej jednostki,

– 4) jednostka dominująca (JD) – spółka handlowa (akcyjna, z ograniczoną odpowiedzialnością, komandytowa, komandytowo-akcyjna, partnerska, jawna), sprawująca kontrolę lub współkontrolę nad inną jednostką, która w szczególności:

– a) posiada bezpośrednio lub pośrednio przez udziały większości ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym innej jednostki (zależnej), także na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu, wykonującymi swe prawa głosu zgodnie z wolą jednostki dominującej, lub

– b) uprawniona jest do kierowania polityką finansową i operacyjną innej jednostki (zależnej) w sposób samodzielny lub przez wyznaczone przez siebie osoby lub jednostki na podstawie umowy zawartej z innymi uprawnionymi do głosu, posiada na podstawie statutu lub umowy spółki, łącznie z jednostką dominującą, większość ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym,

– c) uprawniona jest jako udziałowiec do powoływania albo odwoływania większości członków organów zarządzających lub nadzorczych innej jednostki (zależnej),

– d) będąc udziałowcem jednostki, której członkowie zarządu w poprzednim roku obrotowym, w ciągu bieżącego roku obrotowego i do czasu sporządzenia sprawozdania finansowego za bieżący rok obrotowy, sta nowią jednocześnie więcej niż połowę składu zarządu tej jednostki (zależnej) lub osoby, które zostały powołane do pełnienia tych funkcji w rezultacie wykonywania przez jednostkę dominującą prawa głosu w organach tej jednostki (zależnej),

– e) będąc udziałowcem lub wspólnikiem innej jednostki współzależnej nie będącej spółką handlową sprawuje współkontrolę nad tą jednostką wspólnie z innymi uprawnionymi do głosu,

– 5) znaczący inwestor (ZI) – spółka handlowa, posiadająca w innej jednostce nie będącej jednostką zależną, nie mniej niż 20% głosów w organie stanowiącym tej jednostki i wywierająca znaczący wpływ lub sprawująca współkontrolę nad tą jednostką, (liczba głosów ustalona zgodnie z zasadą określa lit. „a” dla jednostki dominującej) udział w ogólnej liczbie głosów może być mniejszy niż 20% jeżeli inne okoliczności wskazują na wywieranie znaczącego wpływu lub sprawowania współkontroli,

– 6) jednostka zależna (JZ) – spółka handlowa kontrolowana przez jednostkę dominującą,

– 7) jednostka współzależna (JWz) – spółka handlowa lub inna jednostka, która jest współkontrolowana przez jednostkę dominującą lub znaczącego inwestora i innych udziałowców lub wspólników na podstawie statutu, umowy spółki lub umowy zawartej na okres dłuższy niż rok,

– 8) jednostka stowarzyszona (JS) – spółka handlowa, na którą znaczący inwestor wywiera znaczący wpływ,

– 9) grupa kapitałowa – to jednostka dominująca wraz z jednostkami zależnymi i nie będącymi spółkami handlowymi jednostkami współzależnymi,

– 10) jednostki powiązane – to grupa jednostek obejmująca jednostkę dominującą lub znaczącego inwestora, jednostki zależne, współzależne i stowarzyszone,

– 11) jednostki podporządkowane – to jednostki zależne, współzależne od jednostki dominującej oraz jednostki stowarzyszone ze znaczącym inwestorem,

– 12) konsolidacja – to łączenie sprawozdań finansowych jednostek tworzących grupę kapitałową przez sumowanie odpowiednich pozycji sprawozdań finansowych jednostki dominującej, jednostek zależnych i nie będących spółkami handlowymi jednostek współzależnych, z uwzględnieniem niezbędnych wyłączeń i korekt.