Bezpośrednia obsługa rozliczeń pieniężnych

Wśród wszystkich banków jedynie PKO BP dysponuje rozbudowaną i działającą kompleksowo siecią terenową, zapewniającą sprawną obsługę rozliczeń. W pewnej mierze cechy te można przypisać BGŻ, ponieważ sieć banków spółdzielczych chociaż działa samodzielnie, jest połączona z nim wspólną siecią rozliczeniową. Natomiast oddziały operacyjne powstających państwowych banków kredytowych były skoncentrowane w określonych regionach. Ostatnio nastąpiła pewna poprawa sytuacji, dzięki uruchomieniu nowych oddziałów tych banków w innych regionach.

Bezpośrednią obsługę rozliczeń pieniężnych sprawują oddziały operacyjne, będące podstawową jednostką organizacyjną w strukturze poszczególnych banków. Oddział operacyjny sprawuje bezpośrednią obsługę klientów i samodzielnie nawiązuje stosunki umowne w imieniu danego banku. Udziela on kredytów, prowadzi rachunki bankowe i przeprowadza rozliczenia pieniężne, a także może sprawować zastępczo obsługę kasową i operacyjno- -rozliczeniową klientów innych banków. W strukturze oddziałów operacyjnych występują dwa podstawowe piony: ekonomiczny i operacyjno-rachunkowy, dzielące się na wewnętrzne jednostki organizacyjne na przykład w pionie operacyjnym dużych oddziałów działa kilka wydziałów, jak wydział operacyjny, wydział kasowo-skarbowy, wydział de- wizowo-walutowy itp.

Obok banków usługi rozliczeniowe świadczą także placówki pocztowe. Ich tradycyjne operacje to przekazy pocztowe, wpłaty i wypłaty oszczędności oraz rozliczenia z tytułu różnych opłat, podatków itp. Urzędy pocztowe posiadają rachunki w bankach, co włącza je w krajowy system rozliczeń pieniężnych. Obsługując masowe operacje rozliczeniowe uzupełniają one działalność banków w miejscowościach pozbawionych placówek bankowych.