Przepisy normujące rozliczenia pieniężne

Przepisy dotyczące zasad i trybu rozliczeń pieniężnych znajdują się w różnych aktach normatywnych. Przede wszystkim są one ujęte ustawą Prawo bankowe, ustawą o NBP i ustawą dewizową. Wymienione ustawy upoważniają prezesa NBP do wydawania zarządzeń wykonawczych, a prezesów innych banków do wydawania regulaminów bankowych określających ich czynności usługowe. Obok ustaw obejmujących normy prawne o charakterze ściśle finansowym, rozliczenia pieniężne są regulowane także przepisa- mi prawa czekowego, wekslowego, a na przykład umowa rachunku bankowego – Kodeksem cywilnym, co wpływa na treść odpowiednich regulaminów bankowych5.

Nowe prawo bankowe6 obowiązujące od lutego 1989 r. stworzyło formalne podstawy przebudowy polskiej bankowości. Przyjęto założenie, że nowe rozwiązania w funkcjonowaniu bankowości będą wyprzedzać proces transformacji modelu gospodarczego i przyczynią się do pogłębiania stosunków rynkowych. Wprowadzono dwupoziomowy model bankowości, oddzielający funkcje banku centralnego {NBP) od bezpośredniej działalności kredytowej. Są to cechy modelu bankowości właściwego dla gospodarki rynkowej, w której decyzje gospodarcze są podejmowane w sposób zdecentralizowany przez samodzielne przedsiębiorstwa. Decentralizacja działalności bankowej sprzyja komercjalizacji banków, a powstanie sieci skomercjalizowanych banków stwarza między nimi element konkurencyjności.