Wycena składników majątkowych w banku – dalsza część

– Natomiast bank wyłącza z ksiąg rachunkowych składnik:

– a) aktywów finansowych lub jego część, gdy traci nad nim kontrolę utrata kontroli następuje wtedy, gdy bank zrealizuje prawa do korzyści określonych w umowie, prawa do korzyści wygasną lub bank zrzeknie się tych praw81,

– b) zobowiązań finansowych lub jego część w przypadku, gdy zobowiązanie wygasło zobowiązanie wygasa, gdy obowiązek określony w umowie został wypełniony, umorzony lub wygasł termin jego dochodzenia61.

Bank aktywa i pasywa bilansowe oraz zobowiązanie pozabilansowe w walutach obcych wykazuje w złotych po przeliczeniu według kursu średniego ustalonego przez prezesa Narodowego Banku Polskiego na dzień bilansowy. Różnice kursowe powstałe z przeliczenia są zaliczane do przychodów lub kosztów z pozycji wymiany.

Z punktu widzenia banku najważniejszymi, najbardziej znaczącymi składnikami są aktywa i zobowiązania finansowe. To je w momencie nabycia lub powstania bank klasyfikuje do następnych kategorii:

– 9 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości, op. cit., § 24 ust. 7.

– 1) aktywa i zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu,

– 2) udzielone kredyty i pożyczki oraz inne należności własne banku,

– 3) aktywa finansowe utrzymywane do terminu zapadalności,

– 4) aktywa finansowe dostępne do sprzedaży.

Wycena aktywów i zobowiązań finansowych

Bank początkowo ujmuje te składniki w wysokości kosztu (ceny nabycia) – według wartości godziwej uiszczonej lub otrzymanej zapłaty. Do tej kwoty włączone są koszty transakcji, chyba że są nieistotne, to wtedy obciążają koszty banku“. Na dzień bilansowy stosuje się następujące zasady wyceny:

– 1) aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, dla których:

– istnieje aktywny rynek wycenia się według ceny rynkowej,

– nie istnieje aktywny rynek — według określonej w inny sposób wartości godziwej.

Różnicę według wartości, w której aktywa te znajdowały się w księgach rachunkowych a wartością rynkową lub wartością godziwą zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów z operacji finansowych,

– 2) aktywa finansowe utrzymywane do terminu zapadalności wycenia się:

Według zamortyzowanego kosztu M czyli wartości, w jakiej składnik (aktywów finansowych) został wyceniony w momencie początkowego ujęcia, pomniejszonej o spłaty kwoty kapitału oraz powiększonej lub pomniejszonej o wszelkie różnice między wartością początkową a wartością w terminie zapadalności oraz pomniejszonej o odpisy z tytułu rezerw na utratę wartości, stosując metodę efektywnej stopy procentowej65 czyli stopy dyskontującej oczekiwany strumień przyszłych płatności pieniężnych do bieżącej wartości bilansowej netto przez okres do zapadalności lub do momentu następnej rynkowej wyceny. Stopa ta stanowi wewnętrzną stopę zwrotu składnika aktywów lub zobowiązania finansowego za dany okres. Jej ustalenie obejmuje wszelkie opłaty płacone lub otrzymywane przez bank, albo do końca 2003 r. według ceny nabycia skorygowanej o naliczone odsetki, dyskonto, premię, z uwzględnieniem odpisów z tytułu rezerw celowych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości“,

– 3) udzielone kredyty i pożyczki oraz inne należności własne banku, które nie są przeznaczone do obrotu47 wycenia się według zamortyzowanego kosztu, z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej, albo do końca 2003 r. w kwocie wymagającej zapłaty, która obejmuje również odsetki od należności“,