Operacja rozliczeniowa

W operacji rozliczeniowej występują przynajmniej dwie strony, czyli podmioty rozliczeń. Wydatek pieniężny jednego podmiotu jest przychodem pieniężnym drugiego. W rozliczeniach za pośrednictwem banków wystąpi dodatkowo jeden lub kilka banków. Większe transakcje są rozliczane bez- gotówkowo, chociaż w polskiej praktyce gotówkowa forma rozliczeń odgrywa w ostatnich latach niewspółmiernie większą rolę niż w krajach rozwiniętych. Wśród przyczyn można wymienić brak tradycji w posługiwaniu się czekiem i niski dotychczas poziom techniczny rozliczeń bezgotówkowych. Do wzrostu rozmiarów rozliczeń gotówkowych przyczyniają się zatory płatnicze {zob. rozdz. 1. 1. 1), bo wiele przedsiębiorstw żąda zapłaty gotówkowej, która zabezpiecza im płynność. Gotówkowa forma rozliczeń niższych kwot jest znacznie prostsza dla rozliczających się stron i skraca do zera cykl rozliczeń. Jednak zmniejsza ona bezpieczeństwo rozliczeń i ogranicza kontrolę ruchu strumieni pieniężnych, ponieważ przepływają one poza bankami. Na tym tle zgłaszano propozycje przywrócenia obowiązku obrotu bezgotówkowego przy rozliczaniu większych transakcji, argumentując koniecznością poddania tych obrotów kontroli fiskalnej. Podkreślano także względy bezpieczeństwa, bo obrót bezgotówkowy chroni przed kradzieżą gotówki i utrudnia wszelkiego rodzaju malwersacje.