Najpoważniejsze problemy zakładów ubezpieczeniowych

Najpoważniejsze problemy zakładów ubezpieczeń wiążą się z koniecznością korekty wysokości:

– rezerwy składki – ze względu na wyłączenie w bieżącym roku kosztów akwizycji z algorytmu jej liczenia,

– rezerw na niewypłacone odszkodowania – ze względu na ewentualne wyłączenia, przy jej ustalaniu, wartości regresów,

– kosztów administracyjnych – ze względu na powstanie pośrednich kosztów akwizycji i likwidacji szkód.

Polski system prawny, uwzględniając specyfikę działalności ubezpieczeniowej, wypracował odrębne regulacje prawne dotyczące tej działalności. W systemie podatkowym działalność ubezpieczeniowa znajduje odrębne odbicie jedynie w nielicznych przepisach ustawy o podatku dochodowym osób prawnych oraz ustawy o podatku od towarów i usług, narażając zakłady ubezpieczeń na znaczne ryzyka przy ocenie różnych operacji gospodarczych przeprowadzonych w ramach ich działalności statutowej.

Przedmiotem opodatkowania jest dochód będący nadwyżką przychodów podatkowych nad kosztami ich uzyskania.

– Podstawowymi przychodami podatkowymi są:

– przypis składki z tytułu umów ubezpieczenia i reasekuracji czynnej,

– zrealizowane przychody z lokat, w tym zarachowane w latach ubiegłych,

– wartość zmniejszenia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,

– przychody z tytułu regresów i odzysków,

– przychody z tytułu działalności komisarycznej,

– przychody z tytułu działalności na rzecz otwartych funduszy emerytalnych.

– Podstawowe pozycje kosztów uzyskania przychodów stanowią:

– odszkodowania i świadczenia ubezpieczeniowe, łącznie z kosztami likwidacji szkód,

– koszty akwizycji,

– koszty administracyjne (na ogólnych zasadach),

– wartość przyrostu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,

– odpisy na fundusz prewencyjny (normatywne),

– opłaty z tytułu nadzoru nad działalnością ubezpieczeniową,

– wpłaty na pokrycie kosztów działalności Rzecznika Ubezpieczonych i jego Biura,

– wpłaty na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego,

– wpłaty na rzecz Straży Pożarnych,

– składka z tytułu obligatoryjnej przynależności do Polskiej Izby Ubezpieczeń,

– składka na rzecz Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych.

Realizowanie działalności prewencyjnej

Regulacje dotyczące wpłat i składek omówiono w rozdz. III opracowania. Rozporządzenie w sprawie zasad rachunkowości nie definiuje pojęcia funduszu prewencyjnego, tworzonego w ciężar „pozostałych kosztów technicznych na udziale własnym” na podstawie art. 49 ust. 2 pkt 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej określającego, że zakład ubezpieczeń może tworzyć w ciężar kosztów fundusz prewencyjny przeznaczony na finansowanie działalności zapobiegawczej, w wysokości nie przekraczającej 1% składki na udziale własnym. Koszty te, na podstawie art. 15 ust. Ib pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowią koszty uzyskania przychodu, jeżeli równowartość odpisów zostanie przekazana na wydzielony rachunek bankowy środków funduszu.

Definicję działalności prewencyjnej można znaleźć w opracowaniu prof. A, Banasińskiego „Ubezpieczenia gospodarcze” POLTEX Warszawa 1997, gdzie podano, że prewencją nazywamy ogól środków technicznych, ekonomicz nych i prawnych, których celem jest zapobieganie powstawaniu i rozszerzaniu się niepomyślnych zdarzeń losowych i zmniejszanie natężenia ich działania.

W praktyce ubezpieczeniowej działalność prewencyjną można realizować poprzez:

– prowadzenie działalności polegającej na finansowaniu określonych zadań prewencyjnych z funduszu prewencyjnego,

– prowadzenie działalności kontrolnej i interwencyjnej związanej z poprawą warunków bezpieczeństwa ubezpieczanych osób i obiektów.

Prowadzenie działalności prewencyjnej przez zakłady ubezpieczeń umożliwia w dłuższym okresie czasu zmniejszenie wielkości szkód losowych, co powoduje zmniejszenie wypłacanych przez ubezpieczycieli odszkodowań.

W pozostałym zakresie zakłady ubezpieczeń obowiązują wszystkie ograniczenia podatkowe (w tym transakcje z podmiotami powiązanymi), terminy rozliczeniowe i obowiązki jako płatnika (np. w zakresie rozliczania podatku od dywidend).