Category O biznesie

Otwarty jest także problem mechanicznego liczenia pieniędzy papierowych w większych oddziałach banków. Jak wspomniano wyżej maszyny takie są znane i coraz częściej polskie banki stosują je do liczenia i sprawdzania liczby banknotów w paczkach, a także do liczenia banknotów luzem.

Okresowe porównanie i rozliczenie sald zastępuje wielokrotne i dwustronne rozliczenia. W tym celu kontrahenci zawierają umowę, w której zobowiązują się do prowadzenia w swej księgowości specjalnego rachunku okresowych rozliczeń saldami. Na rachunku księgują faktury za dostarczane i otrzymywane towary lub świadczone usługi. W terminach rozliczeń strona rozliczająca się ma obowiązek wysyłania do kontrahenta wyciągu z rachunku. W oparciu o wyciąg następuje uzgodnienie zapisów, a strona przewidziana w umowie reguluje zobowiązanie poleceniem przelewu. Ponadto w umowie ustala się terminy rozliczeń, okres obowiązywania umowy i warunki jej rozwiązania, a także kary umowne, wysokość odsetek za zwłoki itp.

W tym przypadku jest to numer konta bankowego „Gazety Bankowej”, na który przyjmuje ona wpłaty za prenumeratę. Pierwszy element numeru oznacza X Oddział PKO BP w Warszawie. Jeśli klient banku ma kilka rachunków w ramach różnych kont bilansowych, to wszystkie rachunki otrzymują ten sam numer porządkowy 801317 (drugi element). Trzeci i następne elementy numeru rachunku bankowego określa się na podstawie odpowiednich symboli kont i subkont. Numer rachunku bankowego jest niejako skrótem adresu bankowego, w związku z tym wypełniając dokumenty bankowe trzeba zwracać uwagę na zachowanie kolejności i ścisłości numeracji.

Czynności związane z dyskontem i obiegiem weksli wykonywane są w bankach przez wydzielone stanowiska pracy, a system organizacyjny zapewnia kontrolę i bezpieczeństwo weksli. Oceny jakości weksli dokonuje się niezwłocznie, najdalej w drugim dniu roboczym. Decyzję o odmowie przyjęcia określonego weksla odnotowuje się na egzemplarzu listy dyskontowej, podając zwięźle przyczynę (np. wady formalne, zły płatnik, duże ryzyko). Dyrektor oddziału banku może powołać komitet dyskontowy jako organ doradczy dla oceny składanych weksli. Weksle zakwalifikowane do przyjęcia są dyskontowane według następujących zasad:

Przepisy dotyczące zasad i trybu rozliczeń pieniężnych znajdują się w różnych aktach normatywnych. Przede wszystkim są one ujęte ustawą Prawo bankowe, ustawą o NBP i ustawą dewizową. Wymienione ustawy upoważniają prezesa NBP do wydawania zarządzeń wykonawczych, a prezesów innych banków do wydawania regulaminów bankowych określających ich czynności usługowe. Obok ustaw obejmujących normy prawne o charakterze ściśle finansowym, rozliczenia pieniężne są regulowane także przepisa- mi prawa czekowego, wekslowego, a na przykład umowa rachunku bankowego – Kodeksem cywilnym, co wpływa na treść odpowiednich regulaminów bankowych5.

Najczęściej stosowaną formą rozliczeń bezgotówkowych jest polecenie przelewu. Ma ono charakter uniwersalny, bo w zasadzie można nim uregulować wszystkie rodzaje zobowiązań. Z polecenia przelewu mogą korzystać wszystkie osoby prawne i fizyczne posiadające rachunek bankowy. Jest ono przydatne dla jednostek gospodarczych w rozliczeniach za dostawy towarów, świadczone usługi czy wykonane roboty, a strony zawierające takie umowy mogą wprowadzić tę formę rozliczeń jako podstawową. Używane jest w rozliczeniach z jednostkami budżetowymi, można nim regulować podatki, opłaty i dokonywać różnego rodzaju transferów. Przebieg rozliczenia ilustruje schemat 3.

Rachunki pomocnicze mogą otwierać jednostki gospodarcze w innych bankach niż bank prowadzący rachunek bieżący. Operacje dokonywane za pośrednictwem rachunku pomocniczego zazwyczaj ograniczają się do ściśle określonych celów, jak wypłaty wynagrodzeń, wypłaty za skup produktów rolnych, zaliczki na wydatki administracyjno-gospodarcze itp. Otwarcie rachunku pomocniczego nie wymaga

Księgi bankó7, wyciągi z tych ksiąg podpisane przez te banki i opatrzone ich pieczęcią oraz wszelkie w ten sam sposób wystawione oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienia ze zobowiązań, zrzeczenia się praw lub pokwitowania odbioru należności bądź stwierdzające udzielenie kredytu, jego wysokość i warunki spłaty, mają moc prawną dokumentów urzędowych. Tym samym stanowią one podstawę dokonywania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych. Wyciągi z ksiąg tych banków oraz inne dokumenty stwierdzające zobowiązania na ich rzecz i zaopatrzenia w oświadczenie, że oparte na nich roszczenia są wymagalne, mają moc tytułów wykonawczych. Oznacza to możliwość dokonania przez bank egzekucji należności bez potrzeby odwoływania się do sądu. Natomiast dłużnik może wystąpić do sądu o zawieszenie postępowania egze-

Denominacja przeprowadzona na zasadzie ekwiwalentności z istoty swej nie stanowi środka przywrócenia czy umocnienia równowagi pieniężnej, skoro przeliczenie cen, dochodów i zasobów pieniężnych następuje w tej samej relacji. Natomiast denominacja nieekwiwalentna jest zabiegiem antyinflacyjnym, ale może być traktowana tylko jako środek nadzwyczajny. Wymiana nieekwiwalentna podważa bowiem w społeczeństwie zaufanie do pieniądza i w konsekwencji zmniejsza skłonność do oszczędzania, a tym samym wzmacnia w przyszłych okresach presję inflacyjną. Jednak taką formę denominacji wykluczają oficjalne wypowiedzi kierownictwa NBP, gdyż ma ona być symbolem naprawy i umocnienia waluty krajowej.

Szczególnym rodzajem weksla jest weksel in blanco, który nie spełnia wyżej podanych warunków, ale ma on zazwyczaj inne przeznaczenie. Weksel in blanco może zawierać tylko niektóre elementy weksla, ale musi być co najmniej podpisany przez wystawcę i to z wyraźnym zamiarem zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Weksel in blanco może być wypełniony przez jego legalnego posiadacza, który może wpisać swoje nazwisko jako beneficjenta (remitenta). Banki często żądają dla zabezpieczenia udzielonego kredytu weksla gwarancyjnego, wystawionego zazwyczaj w formie weksla in blanco. Dla jego ważności wystarczy, aby na urzędowym formularzu wekslowym umieścił podpis kredytobiorca.

Udzielanie kredytu jest podstawową czynną operacją bankową. Operacje kredytowe można klasyfikować pod kątem płynności i metod udzielania kredytów, co wpływa na sposób ich ewidencjonowania. W pierwszym przypadku decyduje okres na jaki bank udziela kredytu, a polskie banki przyjmując to kryterium rozróżniają kredyty krótkoterminowe (do 1 roku), kredyty średnioterminowe (od 1 roku do 3 lat) i kredyty długoterminowe (powyżej 3 lat). Poszczególne rodzaje kredytów są ewidencjonowane na odrębnych rachunkach kredytowych, nazywanych także rachunkami pożyczkowymi. Operacje kredytowe przebiegają w korespondencji z tymi rachunkami prowadzonymi dla każdego kredytobiorcy. Zależnie od metody udzielania kredytu może on być wykorzystany nie tylko w odrębnym rachunku kredytowym, ale także bezpośrednio w rachunku bieżącym.

Korzystanie z rozliczeń planowych wymaga zawarcia umowy między dwoma kontrahentami, której treść podają oni właściwym oddziałom swoich banków. Umowa określa rodzaj dostaw objętych rozliczeniem, częstotliwość przelewów i wysokość kwot oraz terminy ostatecznych rozliczeń, w których dostawca wystawia fakturę. Umowa ma charakter terminowy, należy więc ustalić czas jej trwania i warunki wypowiedzenia. Ponadto umowa ustala kary umowne za ewentualne naruszenie przyjętych warunków. Ponieważ powtarzalne dostawy przebiegają zazwyczaj między znającymi się kontrahentami, reklamacje są na ogół rozpatrywane i rozliczane w odrębnym trybie, uregulowanym praktyką lub umownie.